Stichting en installaties
Het gemaal Huygendijk is in 1994 gesticht door het toenmalige Waterschap Groot Geestmerambacht, ter vervanging van het direct er naast gelegen (oude) hoofdgemaal van de polder Heerhugowaard. De betrouwbaarheid en de capaciteit van dat gemaal waren onvoldoende geworden voor de bemaling van de polder in het licht van de toekomstige verstedelijking van dit gebied. De installatie bestaat uit drie verticale schroefpompen met betonnen pomphuizen, fabrikaat Stork Bosman, type BVOP-105-III, met een capaciteit van 150 m3/min. elk, bij een opvoerhoogte van 4.15 m. De aandrijving vindt plaats, via een V-snaar transmissie, door verticaal opgestelde Schorch elektromotoren, met een vermogen van 200 kW. elk.

Situatie en ensemble
Het gemaal bemaalt de, inmiddels grotendeels verstedelijkte, polder Heerhugowaard en is gelegen aan de Oostertocht. Lozing vindt plaats op de Ringvaart van de Heerhugowaard. Voor de lozing is gebruik gemaakt van de uitwatering van het schuin achter het nieuwe gemaal gelegen oude gemaal. Ter plaatse van de uitmonding in de Ringvaart is een driehoekige stroomverdeler gemaakt welke ervoor zorgt dat de scheepvaart geen last heeft van te sterke dwars-stroming als het gemaal op volle capaciteit werkt. Het oude gemaal Hyugendijk is bij de aansluiting met de uitstroombak dichtgezet en, met behoud van de installaties, in gebruik als museumgemaal. Van het ensemble maakt visueel ook een naastgelegen drinkwaterpompstation en een vrijstaand transformatorgebouwtje deel uit.

Gebouw
In de gewapend betonnen onderbouw bevinden zich de instromingen van de pompen, de zuigkelders, de pompenkelder, de leidingkelder, de lenskelder en de perskelder. Op de perskelder sluit de gewapend betonnen perskoker aan, welke uitmondt in de uitstroombak van het oude gemaal. De bovenbouw bestaat uit twee bouwmassa’s: een hoog - en aan één van de kopzijden dwars hierop geplaatst, laag deel dat aan beide zijden buiten de hoofdbouw uitsteekt. Het hoge bouwdeel heeft een rechthoekige plattegrond en bevat in één bouwlaag de machineruimte. Het lage bouwdeel heeft eveneens een rechthoekige plattegrond en bevat de entree, enige dienstruimten en de transformatorruimte. Aan de instroomzijde eindigt dit bouwdeel in een van aluminium glaspuien voorziene erker welke gedeeltelijk in het hoge bouwdeel doorloopt. Hierin bevindt zich de bedieningsruimte. De draagconstructie van de machine ruimte bestaat uit een staalconstructie. De gevels van de machineruimte bestaan uit in halfsteens verband gemetselde gele baksteen. In de gevels zijn een zestal rondlopende horizontale banden van donkerbruine baksteen verwerkt (zogenoemde speklagen). Het lage bouwdeel is opgetrokken uit dezelfde donkerbruine baksteen. Behalve het erkerraam bevatten de gevels geen ramen. De gevel aan de uitstroomzijde wordt gedomineerd door de drie daarlangs omhoog lopende, felrood geschilderde, druk-expansie kokers van de perskelder. De platte daken van de beide bouwdelen bestaan uit met mastiek afgewerkte betonplaten.

Waardering
Het gemaal Huygendijk is voor de bemalingsgeschiedenis van Nederland van belang als voorbeeld van een poldergemaal met een vroege toepassing van grote elektrisch aangedreven schroefpompen met betonnen pomphuizen. Het ensemble met het oude gemaal vergroot de waardestelling.