De Nederlandse Gemalenstichting

Blijdorp

Blijdorp Rotterdam


Adres
Statenweg
Rotterdam

Eigenaar
Niet van toepassing
Stichtingsjaar
1787

Status
Gesloopt

Functie
Poldergemaal
Bemalinggebied
Blijdorp

lozend op
Onbekend

Totaal capaciteit
0 m³/minuut
Ontwerper
Van Liender / Hoogendijk

Monumentenstatus
Geen

 

OORSPRONKELIJKE INSTALLATIE


Motor
Stoom
Pomp
Zuigerpomp
 

HUIDIGE INSTALLATIE


Motor
Geen

Pomp
Geen

Capaciteit
0 m³/minuut

Opvoerhoogte
0 meter

 

Het stoomgemaal in de polder Blijdorp was het eerste grote nieuwe project van het Baataafsch Genootschap der Proefondervindelijke Wijsbegeerte na het mislukte experiment met het stoomgemaal nabij de Oostpoort in Rotterdam uit 1776, dat in 1781 was gestaakt. Dit keer werd de firma Boulton & Watt, van de beroemde stoompionier James Watt, bereid gevinden een complete machine met gietijzeren zuigerpomp te ontwerpen en te leveren. Het gemaal, waarvan de bouw in 1786 begon, werd zonder noemenswaardige problemen en volledig naar behoren functionerend op 15 september 1787 in gebruik genomen.
Al in november van dat jaar bleek het nut van de stoombemaling, toen drie naburige polders door hevige regenval blank kwamen te staan en de hulp van het gemaal inriepen. Na het graven van enige verbindingssloten bleek het peil al snel weer op het gewenste niveau te zijn gebracht. Het gemaal trok veel aandacht, onder andere van diverse hoogheemraden, het stadsbestuur van Rotterdam, de Inspecteurgeneraal der Rivieren Chr. Brunings en Stadhouder Prins Willem V en zijn zoons, waaronder de latere koning Willem I.
De polderbesturen van Blijdorp en de omliggende polders bleken echter niet geïnteresseerd het gemaal van het genootschap over te nemen. Waarschijnlijk speelde hierbij het sentiment van de ingezetenen, voornamelijk boeren, een belangrijke rol. Diverse boeren uit de omgeving beklaagden zich erover dat hun koeien door het lawaai en de rook van het heidense apparaat minder melk gaven. Bovendien speelde een politiek motief. De bestuursleden van het genootschap waren namelijk Patriotten, of ’Keezen’, zoals hun tegenstanders hen spottend noemden, terwijl het merendeel van de plattelandsbevolking zich meer verbonden voelde met de behoudender Prinsgezinden. Zij noemden het Blijdorpse stoomgemaal daarom ook wel het ’Keezending’ en moesten niets daarvan hebben.
De installatie werd uiteindelijk in 1791 verkocht aan de provincie Noord-Holland, die hem in 1797 doorverkocht aan de Staten van Utrecht. Zij demonteerden
de machine en sloegen hem als reserve-installatie op. Het verdere lot is onduidelijk. De fundamenten van dit eerste succesvolle stoomgemaal, dat de weg effende voor de verdere ontwikkeling van de stoommachine voor de bemaling, werden onlangs door archeologen van BOOR bij de aanleg van een nieuwe metrolijn opgegraven onder de Statenweg in Rotterdam.

 
Kaart:

ZOEK IN DE DATABASE

Naam of plaats van het gemaal
 

UITGEBREID ZOEKEN

Provincie
Eigenaar / beheerder
Status
Monumentenstatus
Huidig opvoerwerktuig
Oorspronkelijk opvoerwerktuig
Huidige aandrijving
 
Oorspronkelijke aandrijving
Stichtingsjaar

Uitgebreid zoeken in de database