De afwatering van een groot deel van de Lopikerwaard en (voor een kleiner deel) de Krimpenerwaard vond van oudsher plaats in het riviertje de Vlist, dat oorspronkelijk in open,- en vanaf 1185 via sluizen, in verbinding stond met de Hollandsche IJssel. Vanaf de 15e eeuw werd het overtollige boezemwater met windmolens op de Vlist uitgeslagen, die daarmee een boezemfunctie kreeg. Om de capaciteit van de Vlist te vergroten werd in 1486 een afzonderlijke bergboezem aangelegd: de Hooge Boezem achter Haastrecht, die via uitwateringssluizen in verbinding werd gebracht met de Hollandsche IJssel. In totaal zeven molens sloegen hierin het water van de Vlist uit.
In 1872 verving het gemaal de Hooge Boezem de zeven molens aan de Vlist. Oorspronkelijk was het een door stoom aangedreven dubbelschepradgemaal bestaande uit drie aaneengesloten rechthoekige bouwmassa’s met afzonderlijke schilddaken, gebouwd in de in die tijd veel toegepaste neoclassicistische stijl. Het linker gedeelte van het gebouw diende als ketelhuis, de stoommachine stond in het middenstuk. Het rechterdeel, waarin zich het scheprad bevond, had oorspronkelijk geen schilddak, maar een plat dak. Eveneens in 1872 werd de tegenover het gemaal gelegen en thans ook nog aanwezige, machinistenwoning gebouwd.
In 1913 werden de schepraderen vervangen door twee tweezijdig aanzuigende centrifugaal pompen, fabrikaat Stork & Co, met een capaciteit van 250 m3/min. bij een opvoerhoogte van 1,50 m. De aandrijving vond plaats met twee Stork-Stumpf horizontale gelijkstroom stoommachines type S.Sk.-10, 840/1250 i.P.K. bij 125 omw. min. en 12 atm. stoomdruk. Deze beide machines zijn verloren gegaan. De huidige tentoongestelde machine, fabrikaat Jaffa uit 1920, werkt volgens hetzelfde principe en heeft dienst gedaan in het gemaal “Uphof” in Zevenhoven. Tussen 1948 en 1952 werden de stoommachines vervangen door elektromotoren, fabrikaat Heemaf met een vermogen van 145 kW. De overbrenging vond plaats met behulp van V-snaren. In deze periode werden tevens een inpandige machinistenwoning en een transformatorruimte gerealiseerd.
In het kader van de in de jaren ‘90 van de vorige eeuw uitgevoerde ruilverkaveling Lopikerwaard is het gemaal in 1992 buiten gebruik gesteld. De toen opgerichte Stichting Gemaal De Hooge Boezem achter Haastrecht heeft bereikt dat dit monument van waterstaatsgeschiedenis bewaard en intact is gebleven, door het gemaal in te richten als poldermuseum en door het stichten van een bezoekerscentrum in de voormalige machinistenwoning.