Stichting en historie
Tot het einde van de 19e eeuw verliep de afwatering van grote delen van Groningen en Drenthe door natuurlijke afvoer, via het Reitdiep, bij Zoutkamp in de Lauwerszee. Bij hoog buitenwater stagneerde dit systeem echter, met als gevolg overstromingen tot ver landinwaarts. Daarnaast verminderde door verveningen het natuurlijke bergingsvermogen van de grond in Oost-Groningen en Drenthe en kwam het neerslagwater steeds sneller op het oppervlaktewater. Hierdoor en door voortgaande dichtslibbing van de monding in de Lauwerszee werd de afwatering via het Reitdiep steeds problematischer. Een en ander leidde ertoe, dat besloten werd het Reitdiep bij Zoutkamp met een sluis van de zee af te sluiten. Tevens werd besloten tot het aanleggen van het Eemskanaal. Toch bleef de afhankelijkheid van natuurlijke afwatering een groot probleem.
In 1918 kwamen de provincie Groningen en het Rijk overeen om met forse rijkssubsidie een groot gemaal te bouwen. De aandrijving van dit gemaal moest elektrisch plaatsvinden omdat de provincie voor de door haar nieuw te bouwen elektriciteitcentrale bij Groningen een grootverbruiker nodig had. In 1920 werd het gemaal in gebruik genomen. Voor het beheer van het gemaal was inmiddels een boezemwaterschap opgericht: het Waterschap Electra (een verwijzing naar de aandrijfvorm van het nieuwe gemaal). Met de destijds geïnstalleerde horizontale schroefpompen met een capaciteit van eerst 3 x 1.000 m3 per minuut, in 1928 gevolgd door de plaatsing van een vierde pomp van eveneens 1.000 m3 per minuut. Hiermee was dit ook wel gemaal Electra genoemde gemaal het grootste elektrisch aangedreven gemaal van Europa.
In 1945 werd een dieselaangedreven stroomopwekkinginstallatie geïnstalleerd, waarna in 1975 de diesel-elektrische aandrijving werd vervangen door een rechtstreekse aandrijving door dieselmotoren. Onder de pompen bevinden zich vrijelozingskokers die met houten wachtdeuren gesloten kunnen worden. In 1995 ging het Waterschap Electra op in het Waterschap Noorderzijlvest. In 1997 werden in de nog vrije vijfde lozingskoker twee elektrisch aangedreven verticale schroefpompen (dompelpompen) – elk met een capaciteit van 250 m3/min – bijgeplaatst. Dit in verband met de extra wateroverlast als gevolg van de bodemdaling door aardgaswinning.

Situatie
Het gemaal is gelegen op een landtong die oorspronkelijk het Kommerzijlsterriet scheidde van het Reitdiep. Op de onderbouw van metselwerk, waarin zich de toevoerkanalen naar de pompen bevinden, is een in rode baksteen uitgevoerde bovenbouw opgetrokken. In de langsgevels zijn vijf grote boogvormige ramen met roedeverdeling opgenomen. Het geheel is afgedekt met een op stalen spanten rustend pannengedekt zadeldak. Op de kop van het gebouw bevinden zich in een aangebouwd bijgebouw een aantal dienstruimten. Naast het gemaal staat verder een dubbele dienstwoning. Het gemaal is een rijksmonument.

Functie en bedrijfsvoering
De Waterwolf bemaalt samen met het in 1973 gebouwde gemaal H.D. Louwes te Zoutkamp de Electra-boezem, het noordwesten van de provincie Groningen en de kop van de provincie Drenthe. Dit is het geval bij gestremde lozing op het Lauwersmeer als gevolg van opwaaiing. De bedrijfsvoering is gedeeltelijk geautomatiseerd, maar geschiedt nog hoofdzakelijk handmatig.